راهکار فرهنگستان علوم پزشکی برای خروج از بحران دارویی
به گزارش بیو بگ، مجمع عمومی فرهنگستان علوم پزشکی ایران، در اطلاعیه ای نسبت به کم رنگ شدن نظام ژنریک و بی توجهی به اصول نظام دارویی ملی کشور، اخطار داد.
به گزارش بیو بگ به نقل از مهر، مجمع عمومی فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، با صدور اطلاعیه ای اعلام نمود: بررسی قانون برنامه هفتم پیشرفت با تمرکز بر نظام دارویی ملی کشور (طرح ژنریک) و ممانعت از تقاضای القایی، یکی از تحولات مهم نظام سلامت کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خود اتکایی نظام دارویی کشور در جهت ایجاد دسترسی آحاد جامعه به داروهای مورد نیاز، باکیفیت مناسب و هزینه های قابل قبول بوده است. این نظام تحت عنوان «نظام دارویی ملی کشور» یا «طرح ژنریک»، مبتنی بر ملی کردن کارخانجات دارویی چند ملیتی، استفاده از نام ژنریک برای تمامی داروهای تولیدی و وارداتی، واردات متمرکز داروها توسط شرکتهای دولتی، توزیع متمرکز داروها در سطح کشور توسط چند شرکت توزیع کننده و معرفی علمی داروها با نام ژنریک و بدون تبلیغات دارویی بود. همینطور از راهبردهای مهمی که چنین دستاوردی را برای نظام دارویی ملی کشور به دنبال داشته است میتوان به اجبار نسخه نویسی بر مبنای ژنریک و راهنماهای بالینی در سیاست های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری، اجبار تدوین و بروزرسانی لیست رسمی دارویی کشور بر اساس اسامی ژنریک داروها در قوانین پیشرفت، و ضوابط تبلیغ و بازاریابی بر مبنای اصول علمی در جهت ممانعت از تقاضای القایی اشاره نمود. ترویج، تولید و تجویز داروهای ژنریک بعنوان داروهای جایگزین و هم ارز داروهای برند ولیکن با قیمت پایین تر در جهت کاهش هزینه های سلامت و پرداختی بیماران و بیمه از سیاست گذاری های کلان نظام سلامت در اغلب کشورها است. بعنوان مثال در کشورهای اروپایی نظیر هلند و بریتانیا و همینطور ایالات متحده آمریکا سهم عددی داروهای ژنریک ۷۸ تا ۸۵ درصد با سهم ارزشی ۲۲ تا ۳۶ درصد بوده است و به رغم ورود داروهای گران قیمت با فن آوری بالا میزان رشد هزینه های داروها منفی بوده است. همینطور بر طبق آمار گزارش شده، بازار داروهای ژنریک در اروپا در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۶۱ میلیارد دلار بوده است و رشد سالانه داروهای ژنریک در اروپا ۶.۶ درصد در مقابل ۵.۴ درصد رشد بازار دارو به صورت عام است و در این ارتباط کشورهای آلمان، فرانسه، بریتانیا، ایتالیا، اسپانیا در ترویج سیاست های حمایتی از ژنریک پیشرو بوده اند. در ایران اجرای موفقیت آمیز طرح ژنریک بعد از ملی کردن کارخانجات چند ملیتی و پیشگیری از تولید و ورود داروهایی با نام برندهای مختلف و با هزینه بالا تا دو دهه ادامه داشت و متأسفانه در دهه ۸۰ با آغاز به کار داروخانه های تک نسخه ای و همینطور شروع فعالیت شرکتهای دارویی تحت لیسانس، استفاده از نام «برند» و هم «برند-ژنریک» در نظام دارویی کشور باردیگر شروع گردید. به رغم مفاد بند ۵ سیاست های کلی سلامت ابلاغی رهبری بر مبنای تجویز داروها صرفا بر مبنای طرح ژنریک و نظام دارویی ملی کشور، بند پ ماده ۷۱ قا نون برنامه ششم و همینطور بند ث ماده ۷۱ قانون برنامه هفتم پیشرفت که در سال ۱۴۰۳ ابلاغ شد و برگرفته از سیاست های کلی سلامت و تاکید بر تجویز داروها از لیست رسمی دارویی ایران بر مبنای نظام دارویی ملی کشور (طرح ژنریک) است. متأسفانه تولید و تجویز داروها با نام برند-ژنریک با روند فزاینده ای ادامه دارد. بعنوان مثال قرص «والسارتان» ۸۰ میلی گرمی توسط ۷ شرکت با نام برند-ژنریک و ۸ شرکت با نام ژنریک، قرص متفورمین ۵۰۰ میلی گرمی توسط ۸ شرکت با نام برند-ژنریک و ۸ شرکت با نام ژنریک ساخته می شوند که سبب ایجاد مشکلات در اطلاع رسانی پزشکی، انتخاب دارو جهت تجویز توسط پزشک و همینطور سردرگمی بیماران می گردد. بر مبنای مطالعات صورت گرفته از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ درصد داروهای ژنریک از ۶۹ درصد به ۵۰ درصد کاسته شده و تعداد داروهای برند-ژنریک افزایش پیدا کرده و در میان ۱۰۰ داروی پرفروش عددی هم ۳۸ درصد پروانه ها با نام برند-ژنریک بوده است. از نقطه نظر بار مالی و هزینه تحمیل شده به بیماران و بیمه ها، با تجویز داروهای برند-ژنریک هم از ۵۱ درصد در سال ۱۳۸۸ به ۸۴ درصد در سال ۱۳۹۳ و سپس به ۶۹ درصد در سال ۱۳۹۷ نسبت به کل رسیده است. کم رنگ شدن نظام ژنریک و بی توجهی به اصول نظام دارویی ملی کشور، حوزه سلامت را با چالش های گوناگونی روبرو نموده است، به صورتی که که دارو بخش اعظم هزینه های سلامت جامعه را به خود اختصاص داده و با عنایت به محدودیت منابع، روز به روز، احتمال تحقق عدالت در سلامت که یکی از آرمان های نظام است؛ کمتر شده و شاهد بی عدالتی و عدم امکان برخورداری آحاد جامعه بخصوص محرومین از داروهای مورد نیاز هستیم. آن چه مسلم است اگر به شکل جدی به اجرای کامل قانون برنگردیم، نظام سلامت با ورشکستگی جدی مواجه خواهد شد. اقتصاد نامتوازن داروخانه ها و اعطا مجوز بی رویه در تأسیس آنها، انحراف معیار درآمدی بین بخش دولتی و خصوصی، بین پزشکان و پرستاران، بین پزشکان عمومی و متخصص، بین پزشکان عمومی فعال در قسمت سلامت آنها را بسمت نیازهای القایی و غیرواقعی سوق داده و همگی را در ایجاد تقاضای القایی و تجویز بدون توجه به نام ژنریک، نظام سطح بندی و راهنماهای بالینی سهیم می نماید. از آنجاییکه از برنامه های اصلی رئیس جمهور در دولت چهاردهم که بارها توسط ایشان تاکید گردیده است، اجرای سیاست های کلی نظام بعنوان نقشه راه ترسیم شده در جمهوری اسلامی ایران است، فرهنگستان علوم پزشکی هم در جهت وظایف خود در زمینه مشاوره و رصد و دیده بانی حوزه سلامت، تنها راه خروج از بحران های حوزه دارو که همیشه دولت های مختلف با آن مواجه بوده اند را اجرای کامل سیاست های کلی سلامت و هم قانون برنامه ۵ ساله هفتم پیشرفت می داند و در جهت اجرای اسناد بالادستی با تمرکز بر نظام دارویی ملی کشور (طرح ژنریک) بر اجرای دقیق راهکارهای زیر که در قانون تصریح شده است، تاکید می نماید: ۱- جهت اجتناب از سردرگمی بیماران و ارتقای کیفیت خدمات مشاوره های دارویی، با اصلاح ضابطه نامگذاری داروها، کلیه داروهای تولیدی در کشور باید با نام ژنریک تولید و عرضه شوند و از تمایز داروهای ژنریک با نامهای برند ژنریک کاملا اجتناب شود. با این وجود شرکتهای داروسازی به منظور فراهم شدن امکان ردیابی محصولات خود توسط سازمان های نظارت کننده و همینطور شناسایی آنها توسط تجویزکنندگان و مصرف کنندگان، می توانند با تغییر در شکل و ظاهر داروهای تولیدی، استفاده از بسته بندی های مختلف و یا استفاده با اسم مخفف یا کامل شرکت، در نامگذاری برای داروهای تولیدی خود هویت مستقل و قابل شناسایی ایجاد کنند. ۲- به منظور تضمین برابری کیفیت داروی ژنریک با داروی برند اصلی ضروری است سازمان غذا و دارو با تدوین، بروزرسانی و اجرای دقیق دستورالعمل هایی که ضامن کیفیت، ایمنی و کارآمدی داروها و حفظ و ارتقا شاخصهای سلامت جامعه باشد بر این روند نظارت کامل نموده و از اتخاذ سیاست هایی که مخدوش کننده کیفیت و یا تصویر کیفیت داروی ژنریک در کشور می باشند مانند چشم پوشی از اصول بهینه تولید، مطالعات هم ارزی زیستی، مطالعات بالینی، تغییر مکرر منابع مواد اولیه، سرکوب قیمت و عدم توجه به تفاوت های کیفی در قیمت گذاری داروها اجتناب نماید. ۳- ارتقای معیارهای کیفی برای داروها، تولیدکنندگان، وارد کنندگان و توزیع کنندگان، می تواند منجر به حذف رقبای کم کیفیت از بازار دارویی کشور شده و از تعداد غیرمنطقی تولید کنندگان، واردکنندگان و شرکتهای پخش در کشور کاسته و از رقابت های ناسالم آنها با روش های غیر علمی و ایجاد تقاضای القایی جلوگیری کند. ۴- تجویز و نسخه نویسی باید منحصراً بر اساس نام ژنریک بوده و نرم افزارهای نسخه نویسی الکترونیکی و سامانه های بیمه باید تنها بر مبنای نام ژنریک داروها باشند. ۵- واردات داروهایی که مشابه آن در داخل کشور تولید می شوند و یا این که در لیست دارویی کشور وجود ندارد، باید ممنوع و قاچاق شناخته شده و نیازمند برخورد شدید قانونی می باشد. به منظور جلوگیری از کمبود داروهای تولید داخل باید امکانات لازم در جهت تقویت تولید داخلی و توسعه امکانات و مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات تولیدکننده داخلی در اولویت باشد. در شرایط نیاز حیاتی به بعضی از داروها با تأیید سازمان غذا و دارو برای پوشش نیازها در یک بازه کوتاه زمانی، مقادیر محدودی از داروی مزبور می تواند وارد شود. ۶- معرفی علمی داروهای موجود در لیست رسمی داروهای ایران صرفاً" جهت اطلاع و آشنایی جامعه پزشکی با خصوصیت های علمی داروها، و در چارچوب دستورالعمل های سازمان غذا و دارو مجاز بوده و هر فعالیتی که ایجاد تقاضای القایی کند و جنبه تبلیغ و بازاریابی داشته باشد، بخصوص در مورد داروهای وارداتی، ممنوع می باشد. ۷- قوانین سختگیرانه و نظارت دقیق بر رعایت عدم تعارض منافع، الزامی است چون که یکی از دلایل فساد در حوزه سلامت کشور ذینفع بودن سیاستگذاران و برنامه ریزان حوزه سلامت در قسمت تولید وخدمات است. ۸- ضروری است از تجویز دارو توسط پزشک، خارج از لیست رسمی دارویی کشور و هم تولید، واردات و عرضه داروهای خارج از لیست، توسط شرکتهای پخش و داروخانه ها بشدت جلوگیری نمود و با متخلفین برخورد قانونی بازدارنده شود به نحوی که مطابق تبصره ۱ ماده ۲۸ قانون سازمان نظام پزشکی عدم رعایت قانون فوق تا حد محرومیت دائم از اشتغال به حرفه های پزشکی و وابسته در تمام کشور پیگیری و اقدام گردد.. ۹- بعلاوه، راهکارهای کلیدی مداخله گر در ارتقا تجویز و مصرف منطقی داروها ضروری است به شرح ذیل با جدیت پیگیری و عملیاتی شود: الف) تشکیل کمیته عالی کشوری تجویز و مصرف منطقی دارو و همچون کنترل نسخ با دبیرخانه و تشکیلات مستقل و اختیارات ویژه و تقویت و حمایت کمیته های دارو درمان منطقه ای و دانشگاهی با ترکیب مشابه کمیته عالی کشوری تجویز و مصرف منطقی دارو و پیشگیری از دخالت سازمان ها و نهادهای غیر مرتبط مداخله گر مانند شورای کسب و کار، شورای رقابت، وزارت صمت، کمیسیون اصل ۹۰، وزارت ارتباطات، پلت فرم های اینترنتی. ب) تدوین راهنماهای بالینی بر مبنای استانداردهای بین المللی و لیست رسمی دارویی کشور و تجویز صرفا بر مبنای راهنماهای بالینی. همانطور که اشاره شد. پشتوانه اجرای راهنماهای بالینی و دارویی یک کمیته کشوری قوی و مستقل برای تجویز و مصرف منطقی داروها است. ج) اطلاع رسانی، آموزش، فرهنگ سازی و ترویج تجویز بر اساس نه تنها لیست دارویی کشور بلکه بر مبنای لیست داروهای ضروری کشور که می تواند به مدیریت بهینه منابع محدود دارویی کمک نماید. د) انحلال داروخانه ها و شرکتهای وارداتی داروهای تک نسخه ای که خارج از لیست دارویی کشور تجویز می شوند. وجود اینچنین مراکزی، عملا خط بطلانی بر لیست رسمی دارویی کشور و ترویج تجویز و مصرف منطقی بر مبنای راهنماهای بالینی می باشد و سبب افزایش هزینه های هنگفت و غیر ضروری برای بیماران و کشور می شوند. ه) ارتقای ارتباطات بین رشته ای پزشکی- داروسازی و بهره مندی از تیم های آموزشی بالینی برای واحدهای کارآموزی مشترک دانشجویان پزشکی و داروسازی در بیمارستان ها و داروخانه های آموزشی، دوره های بازآموزی مشترک پزشکان و داروسازان در مباحث دارودرمانی بیماری ها. وضعیت فعلی آموزش دارو درمانی برای دانشجویان پزشکی به هیچ وجه به تحول لازم در دانش و مهارت نسخه نویسی آنها منجر نمی گردد. و) بررسی نسخ پزشکان جهت دستیابی به شاخصهای تجویز بر مبنای راهنماهای بالینی، تعداد داروی تجویز شده در نسخه، تعداد تجویز داروهای آنتی بیوتیکی و تزریقی و تعداد داروهای تجویز شده با نام ژنریک و از لیست دارویی کشور کمک کند در این ارتباط. بیمه ها بعنوان خریدار اصلی خدمت باید بیشترین نقش نظارتی و کنترلی را داشته باشند. ز) اصلاح آیین نامه تأسیس داروخانه جهت اجتناب از رشد غیرمنطقی تعداد داروخانه، اصلاح تعداد جذب دانشجویان و رشد فزاینده تعداد فارغ التحصیلان گروههای پزشکی و اصلاح تعرفه ها جهت اجتناب از تقاضای القایی ناشی از تعداد بالای عرضه دهندگان خدمت و مشکلات اقتصادی ح) ارتقای سواد سلامت جامعه از راه نهادهای مرتبط و رسانه های جمعی سفارش می شود بخصوص این که سطح سواد سلامت در کشور مطلقاً مطلوب نمی باشد.
منبع: biobag.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط بیوبگ
نظرات بینندگان در مورد این مطلب