عملكرد دو ساله دولت،
سیل واکسن و پایان اضطرار کرونا
به گزارش بیو بگ، «در اسرع وقت واکسیناسیون عمومی را انجام می دهیم؛ این از برنامه های فوری ماست که از روز اول دولت آنرا اجرا می کنیم»؛ اظهارات آیت الله رییسی در اول تیر ۱۴۰۰ - مشهد مقدس و بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری؛ حالا هم بعد از گذشت حدود دو سال، بیشتر از ۱۵۵ میلیون دوز واکسن در کشور تزریق شده و ویروس سرکش کرونا هم رام و رو به افول است.
به گزارش بیو بگ به نقل از ایسنا، سید ابراهیم رئیسی که در جریان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ۲۸ خردادماه ۱۴۰۰ با کسب ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رای، به عنوان هشتمین رئیس جمهور جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد، در اول تیرماه طی سخنرانی خود در مشهد مقدس اصرار کرد که «در اسرع وقت واکسیناسیون عمومی را انجام می دهیم؛ این از برنامه های فوری ماست که از روز اول دولت آنرا اجرا می نماییم که هم مردم آرامش پیدا کنند و هم تولید رونق پیدا کند.»
۱۴۰۰؛ کرونا و جنگ واکسن دولت سیزدهم در شرایطی در سال ۱۴۰۰ روی کار آمد که حوزه سلامت ایام پرچالشی را از سر می گذراند؛ موج چهارم کرونا با ویروس انگلیسی جولان می داد و جان می گرفت. در آن برهه زمانی و شرایط اضطراری، گذشته از اقدامات وزارت وقت بهداشت برای رمدسیویر درمانی سرپایی کرونائی ها، یکی از مهم ترین ابزارهای کنترلی بیماری، «واکسن» بود که در ایران به گونه ای قطره چکانی در جریان بود؛ کلیدواژه مشترک آن روزهای دنیا و ماده ای باارزش که جنگی بر سر آن به راه بود و با وجود آنکه دنیا نتایج بلند مدتی را برای تاثیرات یا عوارض احتمالی آن متصور نبود، اما این امیدواری را می داد که شرایط را به قبل از شیوع ویروس کرونا بازگرداند؛ در کشور ما اما در وضعیت افزایش چشم گیر موارد ابتلا، بستری و فوت، این پرسش مطرح بود که انتظارها کِی تمام می شود و واکسن موثر چه زمانی در دسترس هموطنان قرار خواهد گرفت؟
این درحالی بود که متخصصان معتقد بودند تا آن زمان که ۷۰ درصد از جمعیت ایمن نشوند، کرونا همچنان می تازد و جان می گیرد. بدین سبب در آن زمان اگر مبنا را دریافت حداقل دو نوبت واکسن به ازای هر فرد می گذاشتیم، نیازمند ۱۲۰ میلیون دوز واکسن برای گروه هدف در کشور بودیم تا به ایمنی حدود ۷۰ درصد جامعه نائل شویم.
این هم در شرایطی بود که اعداد و ارقام اعلامی از طرف مسئولان وقت، حاکی از آن بود که میزان خریدهای واکسن انجام شده از طرف ایران از واکسن سازان دنیا و البته از سبد «کووکس»، قابل توجه است اما میان این اعداد با ارقام تحویلی به کشور، فاصله بسیار زیادی بود؛ موضوعی که مسئولان وقت، قسمتی از این تاخیرها را کُندی روند تولید خیلی از واکسن ها در دنیا، مشکلات ناشی از کمبود مواد اولیه در دنیا، تهیه بیش از نیاز تعدادی از کشورها، اغراض سیاسی و مبحث ناسیونالسیم واکسن، تحریم ها و البته تاخیر در پرداخت پول کووکس و قرارگیری ایران در اواخر صف دریافت واکسن و همین طور بد عهدی کووکس در تحویل واکسن های خریداری شده را به عنوان علت عقب ماندن ایران در واکسیناسیون ضد کرونا اعلام نمودند.
و روند کُند واکسیناسیون ضد کرونا... واکسیناسیون کشوری کرونا در ایران از ۲۱ بهمن ماه سال ۹۹ با واکسن اسپوتنیک و با اولویت کادر درمان شروع شد و روند کُند ورود واکسن به کشور و تزریق طبق اولویت بندی های انجام شده در حالی انجام می شد که در مقابل مراکز تزریق واکسن، ازدحام و صف های طولانی گاها به درگیری میان متقاضیان هم منجر می شد.
این درحالی بود که برمبنای قول اولیه وزارت بهداشت قرار بود واکسیناسیون افراد فاز اول تا پایان اسفندماه ۹۹ به انتها برسد؛ اما برخلاف وعده زمانی اعلام شده و تحت تاثیر عدم تحویل بموقع واکسن های خریداری شده، دکتر علیرضارئیسی _ سخنگوی پیشین ستاد ملی مقابله با کرونا در اظهاراتی اعلام نمود این وعده تا نیمه اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ عملی می شود و بدین سان ۱.۳ میلیون نفر واکسینه می شوند.
کرونا و بازار داغ انتخابات در این بین شمار مبتلایان روزانه، فوت شدگان ناشی از کرونا، نحوه مدیریت این بیماری و البته نبود واکسن در وضعیت تقاضای زیاد حاشیه ساز شده و تقریباً خط اصلی خبری آن روزها بود و انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه هم تنور این حواشی را داغ تر کرد.
مسافران واکسن... در این کشاکش، انتظار عمومی برای افزایش سرعت واکسیناسیون افزون شد و صف های عریض و طویل را مقابل مراکز تزریق رقم زد؛ این درحالی بود که زمزمه هایی در خصوص عدم تامین بموقع دز دوم واکسن افرادی که نوبت اول را تزریق کرده بودند، شنیده می شد و بر دامنه نگرانی ها می افزود. در همین راستا دکتر ایرج حریرچی _ معاون کل وقت وزارت بهداشت در اظهاراتی «بابت عدم تامین واکسن در موعدی زودتر فارغ از این که چه میزان قصور و تقصیر وجود دارد، از مردم پوزش خواست.»
در این میان و بدنبال تاخیر در تحقق وعده مسئولان وقت برای واکسیناسیون گروه هدف، با تبلیغات برخی کشورهای همسایه و همچون ارمنستان درست در وضعیت اوج تاخت و تاز کرونا در کشور، برخی خودرا به مرز ارمنستان رساندند تا با صرف هزینه های گزاف و حتی با وجود سختگیرانه شدن شروط دریافت واکسن و اقامت ۱۰ روزه در این کشور، خودرا در مقابل این بلای عالم گیر مصون کنند و اینطور شد که ازدحام شدیدی از متقاضیان واکسن در پشت مرزها شکل گرفت.
بهارِ واکسن ایرانیِ کرونا البته در همین زمان ها بود که کوشش های دانشمندان ایرانی هم در وضعیت تحریم های ظالمانه به بار نشست و کشور ما هم در چندین پلت فرم به عرصه ساخت و تولید واکسن کرونا ورود کرد و نهایتاً هم نمکی - وزیر وقت بهداشت اعلام نمود که تا پایان بهار ۱۴۰۰ واکسن ایرانی کرونا را روی میز جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت. عاقبت هم مجوز مصرف واکسن «کووایران برکت» در ایام آخر خرداد ماه صادر و وعده هایی در خصوص تحویل چندین میلیون دز تا پایان تابستان داده شد. بدین سان بود که در آن زمان، ایران به یکی از ۶ کشور تولیدکننده واکسن کرونا در جهان تبدیل شد و مقام معظم رهبری هم چهارم تیرماه دُز اول واکسن کوو ایران برکت را که محصول تلاش پژوهشگران و دانشمندان جوان ایرانی بود، دریافت نمودند.
سونامی دلتا؛ کمبود سرم و صف های طویل دارویی باید به این مساله هم اشاره نمود که در ادامه راه در 1400، شیوع کرونای هندی (دلتا) شرایط مدیریت بیماری را در کشور پیچیده تر کرد. با ایجاد موج پنجم و در وضعیت مرگ های ۷۰۰تایی و لبریز شدن بیمارستان ها از بیماران کرونایی؛ در میانه تابستان برخی اقلام دارویی کرونا و همچون سرم تزریقی کمیاب و توزیع شان به چند داروخانه محدود شد و مردم می بایست ساعت ها به این داروخانه و آن داروخانه مراجعه می کردند و در صف های طویل و گاها چند ساعته برای دریافت دارو و درمان می ایستادند؛ موضوعی که رئیس جمهور منتخب را در ۲۱ مردادماه و در شرایطی که حدود ۹ روز از استقرارش در نهاد ریاست جمهوری می گذشت، به میان ازدحام مردم در داروخانه ۲۹ فروردین به عنوان یکی از داروخانه های توزیع کننده داروهای کرونائی کشاند و وی باردیگر در این بازدید سرزده اصرار کرد که «همه توان دولت برای مبحث کرونا بسیج شده است.»
رئیسی که در این بازدید از نزدیک و بی واسطه در جریان مشکلات مردم در تهیه داروهای مختلف قرار گرفت، با اعلان اینکه جان مردم از همه چیز برای ما مهمتر است، گفت: «معاون اول رئیس جمهور هم جلسات مختلفی برای مبحث واردات واکسن و هم دارو برگزار کرده و ان شاءالله مجموع این فعالیت ها سبب شود که مشکلات در این زمینه برطرف شود.»
سیلِ واکسن بدین سان بود که روند ورود واکسن به کشور با غالب بودن واکسن سینوفارم از چین، اوج گرفت و با همراهی هلال احمر کشورمان، در هر پرواز حدود پنج و گاها تا ۱۰میلیون دوز واکسن کرونا به کشور وارد شد و در این شرایط جهت سرعت گرفتن عمل واکسیناسیون، بدنبال جلسات مسئولان وزارت بهداشت با فرماندهان بسیج و استفاده از ظرفیت سایر دستگاهها، پایگاه های واکسیناسیون یکی بعد از دیگری راه اندازی شد و حتی برخی مراکز به عنوان مراکز شبانه روزی واکسیناسیون عرضه شدند و بدین سان سرعت تزریق واکسن کرونا در کشور شتاب گرفت.
در چنین شرایطی، رئیس جمهور در شامگاه سیزدهم شهریور ۱۴۰۰ و در اولین گفت و گوی زنده تلویزیونی خود با مردم باردیگر اصرار کرد که «از ابتدای کار در دولت مساله کرونا از اولویت های دولت بود و یک حرکت انقلابی همراه با عقلانیت نیاز بود.»
وی باردیگر درباره ی اقدامات انجام شده جهت تامین واکسن و پاسخ به تقاضای مردم اعلام نمود که «تولید داخلی نمی توانست نیاز داخلی را تامین کند و برآوردمان این بود که برای مصرف داخلی نیازمند ۱۰۰ میلیون دوز واکسن هستیم. امروز ۴۰ میلیون دوز بصورت قطعی انجام شده است و امیدواریم با سرعت و شتاب کار بیشتر هم بتوانیم باقی واکسن را تامین نماییم.»
رئیس جمهوری همین طور اظهار داشت که «تا آخر شهریور ۴۰ میلیون دوز قطعی است و برای تامین واکسن، وزارت خارجه و بهداشت نیروهای خودرا بسیج کرده اند.»
در این بین دکتر بهرام عین اللهی که روزهای ابتدایی تصدی خود بر وزارت بهداشت را می گذراند، بارها اعلام نمود که «زمان تحویل گرفتن دولت ذخیره واکسن کرونا در کشور صفر بوده و شخص رئیس جمهور، معاون اول، وزیر خارجه و راه و شهرسازی و مجموعه دولت همه هم قسم شدند تا مشکل را حل کنند.»
«انتظار باران داشتیم، سیل واکسن بارید» هم جمله معروف وزیر بهداشت در وصف اقدامات دولت سیزدهم در آغاز کار و در باب تامین واکسن کرونا برای کشور است. عین اللهی در این زمینه گفته بود که «واردات واکسن برای کشور از جایی انجام شد که اصلا فکر نمی کردیم و در حقیقت بجای باران، سیل بارید.»
وی در همان روزها بارها اصرار کرد که «وضع واکسن کشور خوب است و روزانه به کشور وارد می شود و هیچ نگرانی دراین زمینه نداریم.» بدین سان بود که وزیر بهداشت یکی از مهم ترین سیاست های دولت سیزدهم را به انتها رساندن واکسیناسیون ایرانیان تا دهه فجر سال ۱۴۰۰ خواند و تا حد زیادی هم به این مهم دست یافت.
عاقبت هم بعد از طی چند ماه سخت و طاقت فرسا در مدیریت بیماری و بدنبال اقدامات انجام شده، از اواخر شهریور ماه بنابر اعلام وزارت بهداشت تمامی استانهای کشور از قله خیز پنجم کرونا عبور کردند و تاحدودی بر موج پنجم فائق آمدیم.
وفور واکسن و دعوت رییسی از مردم در وضعیت شتاب ورود واکسن به کشور و تشدید سرعت واکسیناسیون، رئیس جمهوری در ۲۶ مهر و در دومین گفتگوی تلویزیونی خود با مردم اعلام نمود که «بیش از۷۰ درصد دوز اول واکسن تزریق شده و ان شاء الله قبل از آغاز فصل سرما همین مقدار دوز دوم زده می شود.»
رییسی همین طور با اشاره به این که «به آن چه گفتیم عمل کردیم تا تلفات کشور زیاد نباشد»، در عین حال از همه کسانی که واکسن نزده بودند دعوت کرد که برای واکسیناسیون اقدام نمایند.
رونق تولید واکسن های ایرانی اما در کنار سیل واردات واکسن به کشور، تولید واکسن های داخلی هم رونق گرفت و بعد از کووایران برکت، پاستوکووک تولید مشترک انستیتوپاستور ایران و انستیتوفینلای کوبا مجوز مصرف اضطراری گرفت و به تدریج هم شاهد ورود واکسن های دیگر نظیر کووپارس، اسپایکوژن، فخرا و نورا بودیم و ایران به فناوری پیچیده تولید واکسن mRNA کرونا هم ورود کرد و فاز اول کارآزمایی بالینی این واکسن هم اسفندماه سال قبل شروع شده است و بگفته پژوهشگران آن، زمان بندی برای اتمام تمام مراحل فاز اول کارآزمایی بالینی واکسن شش ماهه است و کل مراحل مطالعه (۳ مرحله) واکسن حداقل یک سال زمان می برد.
در مجموع ایران در شش پلتفرم، مبادرت به تولید واکسن کرونا کرد و الان هم در صورت نیاز و اعلام وزارت بهداشت، تمامی این پلت فرم ها قادر به تولید انبوه محصول خود هستند.
اُمیکرون، دوز سوم و مدیریت هوشمند کرونا واکسیناسیون دوز سوم کرونا هم تقریباً همزمان با مطرح شدن کرونای امیکرون، از پاییز و با اولویت کادر درمان و سپس سایر افراد جامعه، شروع شد و تقریباً از همین زمان بود که طرح مدیریت هوشمند کرونا از طرف وزارت بهداشت اعلام گردید و وزیر بهداشت اصرار کرد که «تحولی در بحث قرنطینه ایجاد خواهد شد و قرنطینه عادی به قرنطینه هوشمند تبدیل می شود؛ بدین معنا که افرادی که واکسینه می شوند می توانند از مزایای واکسیناسیون بهره گیرند.»
بدین سان بود که اقداماتی مانند فروش بلیط هواپیما، قطار و اتوبوس بین شهری، دریافت خدمات، اجازه ورود کارمندان به ادارات و... منوط به ارائه کارت واکسن شد؛ موضوعی که هرچند چندان با قوت اجرا نشد و خلاءهایی داشت اما در یک کلام می توان اظهار داشت که با شروع به کار این سامانه قرار شد که دیگر تعطیلی سراسری به سبب کرونا نداشته باشیم.
ماجرای واکسیناسیون کودکان تقریباً آذرماه بود که ورود سویه امیکرون به کشور تایید و از نیمه دی ماه ۱۴۰۰ بود که به سویه غالب کرونا در کشور بدل شد و یک تفاوت مهم با سایر جهش هایی داشت که تا حالا تجربه کرده بودیم و آنهم سهم بالای ابتلای کودکان به این سویه بود؛ موضوعی که به اذعان متخصصان در آن زمان نمی توان آنرا بی ربط به آغاز دیر هنگام واکسیناسیون این گروه سنی دانست. با اینحال خوشبختانه نوع ابتلای کودکان به امیکرون از وضعیت ریوی خارج شده و قسمت های فوقانی دستگاه تنفس را درگیر می کرد. در همین زمان بود که عاقبت با بحث های بسیار و بالاخره با تایید کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا، واکسیناسیون گروه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال و بعد از آن ۵ تا ۱۲ سال از حدود پاییز ۱۴۰۰ در کشور شروع شد.
گسترش واکسیناسیون و خروج از وضعیت قرمز در این شرایط بود که بیماری در سایه شدت گرفتن واکسیناسیون کرونا و البته افزایش مبتلا شدن در میان افراد و ایجاد ایمنی نسبی؛ عاقبت با درنوردیدن بازوی بالا رونده و گذر از قله موج ششم در میانه اسفند ماه رو به افول گذاشت و همین مورد هم سبب شد تا با خروج یک دفعه ۱۵۳ شهر از وضیعت قرمز کرونا در آستانه عید نوروز ۱۴۰۱ مواجه شویم و بر این اساس بود که ستاد ملی کرونا مقرر کرد تا برخلاف سال پیش از آن، رنگبندی های کرونائی شهرها ملاک سفرهای نوروزی نباشد و تنها دو شرط اصلی تزریق دو دز واکسن و عدم مبتلا شدن به بیماری، ملاک سفرهای نوروزی سال ۱۴۰۱ باشد.
۱۴۰۱؛ جهش های فراوان اُمیکرون و دوز چهارم واکسن با وجود کاهش بروز کرونا بدنبال گسترش واکسیناسیون اما بازهم در سال ۱۴۰۱ نتوانستیم کاملا از شر این ویروس منحوس در امان باشیم. اُمیکرون که بیشترین قدرت بیماری زایی خودرا در کودکان نشان داد، توانست جهش های فراوانی بوجود آورد که مهم ترین آنها ساب واریانت هایی مانند BA۲، BA۴، BA۵، BA۲.۷۵ بود که توانستند در سال ۱۴۰۱ موج هفتم و هشتم کرونا را ایجاد کنند. موضوعی که سبب شد تا کمیته ملی واکسیناسیون تاکید کند که همه افراد بالای ۱۸ سال صرف نظر از این که چند دز واکسن دریافت نمودند، اگر شش ماه از دز آخرشان گذشته، نوبت چهارم شان را دریافت نمایند و افراد ۱۲ تا ۱۸ سال هم در صورتیکه در گروههای پرخطر هستند، دوز یادآور را دریافت نمایند.
موج هفتم کرونا اما از نیمه شهریور ماه ۱۴۰۱ رو به افول گذاشت به گونه ای که بستری ها دو رقمی و فوت شدگان تک رقمی شدند و حتی در بعضی روزهای سال ۱۴۰۱ فوتی صفر کرونا را تجربه کردیم اما همزمانی سایر بیماریهای ویروسی تنفسی در فصل سرما از قبیل سرماخوردگی، آنفلوآنزا و... با زیرسویه های جدید کرونا نظیر BQ۱، XBB بازهم سبب افزایش موارد بیماری شد به گونه ای که تعداد مبتلایان روزانه پس از مدت ها سه رقمی شد و شهرهای نسبتا پرخطر کرونائی، افزوده شد تا بدین سان موج هشتم کرونا در کشور آغاز شود.
هرچند که زیرسویه های جدید امیکرون از نظر بیماری زایی و مرگ و میر تفاوتی با زیرسویه های قبلی نداشتند، اما از نظر سرایت پذیری سرعت بیشتری داشتند؛ اما خوشبختانه موج هشتم کرونا در ایران تلفات چندانی نداشت و از اواسط بهمن ماه ۱۴۰۱ این موج هم رو به افول گذاشت و وزارت بهداشتی ها پایان این موج را اعلام نمودند. البته پیش بینی می شد که از اواخر بهمن و اوایل اسفند موارد بیماری باردیگر افزایشی شود و همچنین هم شد.
۱۴۰۲ و اعلام پایان اضطرار کرونا در هر حال حالا آمار موارد روزانه مبتلا شدن به کرونا در کشور همچنان کاهشی است و مدتی است که هیچ شهری در کشور در وضعیت قرمز و نارنجی نیست و در سال ۱۴۰۲ هم تا اینجای کار چند روز بدون فوتی کرونا را شاهد بوده ایم و زندگی هم کاملا به روال عادی بازگشته است؛ هرچند که هنوز هم بر رعایت دستورالعمل های ضدکرونا تاکید می شود.
سازمان جهانی بهداشت هم در پنجم ماه مه ۲۰۲۳ بطور رسمی اعلام نمود که همه گیری بیماری کووید ۱۹ ناشی از کروناویروس از این پس دیگر یک وضعیت اضطراری برای بهداشت عمومی جهانی نیست و تدروس آدهانوم، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت اصرار کرد که این روند به بیشتر کشورها این امکان را داده که به شرایط عادی زندگی همانطور که پیش از کووید-۱۹ می شناختیم، بازگردند.
در خاتمه باید اظهار داشت که از شروع شناسایی کووید ۱۹ در کشور در واپسین روزهای بهمن ماه ۹۸ تا روز گذشته مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به هفت میلیون و ۶۱۲ هزار و ۳۹۵ نفر رسیده است و متاسفانه در این بین ۱۴۶ هزار و ۲۹۲ نفر هم جان باخته اند.
همین طور از زمان شروع واکسیناسیون کرونا در کشور تاکنون، ۶۵ میلیون و ۲۲۹ هزار و ۸۶۵ نفر دُز اول، ۵۸ میلیون و ۶۲۵ هزار و ۸۷۱ نفر دُز دوم و ۳۱ میلیون و ۷۱۹ هزار و ۵۲۳ نفر هم دُز سوم و بالاتر واکسن کرونا را تزریق کرده اند.
در مجموع حالا واکسن های تزریق شده در کشور به ۱۵۵ میلیون و ۵۷۵ هزار و ۲۵۹ دُز رسیده است.
بدین سان بود که رئیس جمهوری، ۳۰ خرداد امسال و در نهمین گفت و گوی زنده تلویزیونی خود با مردم باردیگر با اعلان اینکه در آغاز کار دولت تعداد کسانی که به سبب کرونا عزیزان خودرا از دست می دادند بسیار بالا بود، اظهار داشت: کارهای اقتصادی و آموزشی تعطیل بود و حتی برخی هموطنان برای تزریق واکسن به کشورهای همسایه می رفتند. آقایان می گویند ما دنبال واکسن بودیم اما وضعیت این بود. ما هم تولید و هم واردات واکسن را پیگیری کردیم. مراکز واکسیناسیون در کشور فعال شد، شش نوع واکسن تولید شد و واردات واکسن هم انجام شد.
بدین سبب در شرایطی که بیش از سه سال پر از فراز و نشیب را در مقابله با پاندمی عالم گیر کرونا پشت سر گذاشتیم و در روزهایی که ایران و جهان به مدد تزریق واکسن و اقدامات مقابله ای دیگر، درحال تجربه شرایط بهتری هستند، باید که دستاوردهای موجود را حفظ کرد و بتوان از درس آموخته های کرونا برای مقابله با بیماریهای نوپدید احتمالی آینده بهره برد.
منبع: بیو بگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط بیوبگ
نظرات بینندگان در مورد این مطلب